हृदयविकाराचा झटका हा अचानक मृत्यू होण्याचे सर्वात सामान्य कारणांपैकी एक आहे. हृदयाच्या स्नायूच्या विशिष्ट भागाला पुरेसा ऑक्सिजन मिळत नाही आणि तो सुन्न होतो तेव्हा ही एक वैद्यकीय स्थिती आहे. बहुतेकदा, हृदयविकाराचे झटके सौम्य असतात आणि योग्य उपचार दिल्यास संबंधित व्यक्तीला सहज वाचवता येते.
परंतु एखाद्या व्यक्तीला हृदयविकाराचा झटका आल्याचे लक्षात आल्यानंतर तुम्ही ताबडतोब डॉक्टरकडे जाऊ शकत नाही. प्रत्येक मिनिट हा जीवनासाठी महत्त्वाचा असतो, म्हणून तुम्हाला हृदयविकारासाठी प्रथमोपचार माहित असणे आवश्यक आहे. पुढील भागात, आपण कोणत्या गोष्टी कराव्यात आणि कोणत्या करू नये याबद्दल सविस्तर चर्चा करू.
हृदयविकाराची कारणे काय आहेत?
हृदयातील रक्ताभिसरणात अडथळा निर्माण झाल्यास मायोकार्डियल इन्फार्क्शन, ज्याला सामान्यतः हृदयविकाराचा झटका म्हणतात, होतो. हृदयविकाराचे अनेक कारण असू शकतात, जसे की:
या घटकांमुळे रक्तवाहिन्यांमध्ये अडथळे निर्माण होऊ शकतात, ज्यामुळे शेवटी हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो. हृदयविकार रोखण्यासाठी आणि इष्टतम आरोग्य राखण्यासाठी या जोखीम घटकांवर नियंत्रण ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
हृदयविकाराचा झटका कसा ओळखावा?
हृदयाच्या स्नायूंमध्ये रक्त परिसंचरण बंद पडल्यास हृदयविकाराचा झटका येतो. ही एक गंभीर वैद्यकीय आणीबाणी आहे ज्यासाठी त्वरित लक्ष देणे आवश्यक आहे. हृदयविकाराच्या काही वारंवार येणाऱ्या लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
हृदयविकारासाठी प्रथमोपचार
हृदयविकाराचा झटका ही एक मोठी वैद्यकीय आणीबाणी आहे ज्यावर त्वरित लक्ष देणे आवश्यक आहे. हृदयविकाराच्या झटक्यावर प्रथमोपचार जाणून घेतल्याने तुम्हाला जीव वाचण्यास मदत होऊ शकते.
हृदयविकाराचा झटका आला तर काय करावे?
जर तुम्हाला वाटत असेल की एखाद्याला हृदयविकाराचा झटका येत आहे, तर तुम्ही खालील कृती कराव्यात:
-
ताबडतोब ईएमएस (इमर्जन्सी मेडिकल सर्व्हिसेस) वर कॉल करा. हृदयविकाराच्या झटक्यावर उपचार करण्यासाठी वेळ आवश्यक असल्याने मदतीसाठी कॉल करण्यास अजिबात संकोच करू नका .
-
व्यक्तीला आरामदायी बसण्याची जागा शोधण्यास मदत करा आणि त्यांना कोणतेही प्रतिबंधात्मक कपडे काढण्यास मदत करा.
-
जर त्या व्यक्तीला ऍस्पिरिनची ऍलर्जी नसेल तर त्याला एक चघळता येणारी अ‍ॅस्पिरिनची गोळी द्या. यामुळे रक्त गोठणे कमी होऊ शकते आणि हृदयासाठी निरोगी रक्तप्रवाह वाढू शकतो.
-
जर व्यक्ती बेशुद्ध असेल आणि श्वास घेत नसेल तर ताबडतोब सीपीआर (कार्डियोपल्मोनरी रिसुसिटेशन) सुरू करा. मेंदू आणि इतर आवश्यक अवयवांमध्ये रक्त आणि ऑक्सिजनचा प्रवाह चालू ठेवण्यासाठी छातीवर दाब आणि बचाव श्वासोच्छ्वास आवश्यक आहे.
-
मदत येईपर्यंत, त्या व्यक्तीसोबत रहा आणि त्यांचे मन शांत ठेवा. त्यांना धीर द्या, त्यांना पाठिंबा द्या आणि त्यांना खात्री द्या की ते एकटे नाहीत.
हृदयविकाराचा झटका आल्यास काय करू नये?
जर एखाद्याला हृदयविकाराचा झटका आला तर काही विशिष्ट कृती तुम्ही टाळल्या पाहिजेत, जसे की:
-
घाबरणे : सुरुवातीच्या वैद्यकीय मदतीसाठी संयमित आणि लक्षपूर्वक राहणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
-
व्यक्तीला लक्ष न देता सोडणे : वैद्यकीय मदत येईपर्यंत त्या व्यक्तीसोबत रहा आणि त्यांना शांत करा.
-
व्यक्तीला गाडी चालवण्याची, चालण्याची किंवा रुग्णालयात धावण्याची परवानगी देणे: जास्त हालचाल हृदयावरील ताण वाढवू शकते आणि परिस्थिती बिघडू शकते.
-
लक्षणे दुर्लक्षित करणे : ही लक्षणे केवळ पोट फुगणे किंवा छातीत जळजळ होण्याची तात्पुरती घटना आहेत असे गृहीत धरू नका. त्यांना गांभीर्याने घ्या आणि त्वरित वैद्यकीय व्यावसायिकांचा सल्ला घ्या.
हृदयविकाराचा झटका कसा टाळायचा?
उच्च राहणीमान आणि उत्तम आरोग्यासाठी हृदयविकाराचा झटका रोखणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. खालील कृती हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता कमी करण्यास मदत करू शकतात:
-
धूम्रपान आणि तंबाखू सोडा : धूम्रपान आणि तंबाखूचे सेवन केल्याने हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता लक्षणीयरीत्या वाढू शकते. तुमच्या हृदयाचे रक्षण करण्यासाठी सर्वात महत्वाच्या कृतींपैकी एक म्हणजे धूम्रपान सोडणे.
-
नियमित व्यायाम करा : नियमित व्यायामामुळे हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता कमी होते आणि तुमचे हृदय निरोगी राहते. दररोज सुमारे तीस मिनिटे व्यायाम करा.
-
हृदयासाठी निरोगी आहार घ्या : फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य, पातळ प्रथिने आणि निरोगी चरबीयुक्त आहार घेतल्यास हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता कमी होऊ शकते.
-
वजन कमी करा : लठ्ठपणा किंवा जास्त वजनामुळे हृदयविकाराचा धोका वाढू शकतो. आहार आणि व्यायामाद्वारे वजन कमी करून हा धोका कमी करता येतो.
-
चांगली झोप घ्या : हृदयाच्या आरोग्यासह एकूण आरोग्यासाठी पुरेशी झोप घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. दररोज रात्री ७-८ तास झोपा.
-
ताणतणावापासून दूर रहा : सततच्या ताणतणावामुळे हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता वाढू शकते. शारीरिक हालचाली, ध्यानधारणा किंवा प्रियजनांसोबत दर्जेदार वेळ घालवणे यासारख्या निरोगी ताण कमी करण्याच्या पद्धती शोधा.
-
नियमित आरोग्य तपासणी करा : उच्च रक्तदाब आणि उच्च कोलेस्ट्रॉल हे हृदयविकाराचे दोन जोखीम घटक आहेत जे तुमच्या आरोग्यसेवा व्यावसायिकांकडून नियमित तपासणी करून ओळखले जाऊ शकतात आणि व्यवस्थापित केले जाऊ शकतात.
निष्कर्ष
येथे वर्णन केलेल्या हृदयविकाराच्या प्राथमिक उपचारांसह, रुग्णाला प्रारंभिक उपचार प्रदान करण्यात तुम्हाला कोणतीही अडचण येणार नाही. येथे वर्णन केलेल्या चरणांचे अनुसरण करा जेणेकरून रुग्णवाहिका येईपर्यंत आणि तुम्ही त्यांना डॉक्टरकडे घेऊन जाईपर्यंत रुग्ण सुरक्षित राहू शकेल.
हृदयविकाराच्या झटक्याबद्दल चिंताजनक तथ्ये
- भारतात दर ४ मिनिटांनी रस्ते अपघातात एकाचा मृत्यू होतो.
- दर ४ मिनिटांनी एका व्यक्तीला ब्रेन स्ट्रोक येतो.
- भारतात दर ३३ सेकंदाला एका व्यक्तीचा हृदयविकाराच्या झटक्याने मृत्यू होतो.
जर जवळून पाहणारे मदतीसाठी पुढे आले तर ७०,००० हून अधिक लोकांचे जीव वाचू शकतात.
तुमच्या बाजूने कायदा ठेवून मदतीचा हात पुढे करा
गुड समॅरिटन लॉ नुसार -
- पीडित व्यक्तीच्या कोणत्याही दुखापती किंवा मृत्यूसाठी तुम्ही कोणत्याही दिवाणी किंवा फौजदारी कारवाईसाठी जबाबदार राहणार नाही.
- जर तुम्ही एखाद्या जखमी व्यक्तीबद्दल पोलिसांना किंवा आपत्कालीन सेवेला माहिती दिली तर तुम्हाला तुमची वैयक्तिक माहिती उघड करण्यास भाग पाडले जाऊ शकत नाही.
- गुड समॅरिटनला वैयक्तिक माहिती उघड करण्यास भाग पाडणाऱ्या सार्वजनिक अधिकाऱ्यांविरुद्ध शिस्तभंगाच्या कारवाईची तरतूद आहे.
कोणत्याही वैद्यकीय आणीबाणीसाठी जलद प्रतिसाद मिळविण्यासाठी ०११-४०५५४०५५ वर कॉल करा.
- २४x७ केंद्रीय आपत्कालीन प्रतिसाद केंद्र
- तात्काळ वैद्यकीय मदतीसाठी पूर्णपणे सुसज्ज मॅक्स बाइक रिस्पॉन्डर
- प्रगत जीवनरक्षक रुग्णवाहिका पुढे येत आहे.
- हृदयविकाराचा झटका, मेंदूचा झटका , आघात आणि इतर वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितींसाठी बहुविद्याशाखीय पथक
